Aktualności
Poszukiwania ofiar Obławy Augustowskiej
fot. IPN
fot. M. Jarosz
Podczas trwających od 2015 roku prac IPN-u w poszukiwaniu ofiar Obławy Augustowskiej znaleziono kolejne szczątki zamordowanych żołnierzy.
W dniach 21-22 maja 2016 roku, na terenie Nadleśnictwa Pomorze, Białostocki Oddział Instytutu Pamięci Narodowej prowadził działania związane z poszukiwaniem ofiar Obławy Augustowskiej. Dzięki pomocy miejscowych leśników, wytypowano potencjalne miejsca pochówków ofiar i w skutek prowadzonych prac ekshumacyjnych odkryto kolejne szczątki żołnierzy polskich.
Przekopywanie potencjalnych lokalizacji dołów grobowych rozpoczęło się w 2015 roku. We wskazanej przez leśników mogile znaleziono w listopadzie 2015 roku szczątki dwóch osób. Jedna z ofiar miała owinięty długi drut wokół lewej nogi, a układ szczątków wskazuje, że osoba ta została wciągnięta do jamy grobowej przy pomocy tego drutu. Druga osoba miała nogi owinięte kablem i uszkodzoną czaszkę. W związku z małą ilością zebranego materiału genetycznego od rodzin ofiar Obławy Augustowskiej, służącego do badań porównawczych DNA, nie udało się dotąd zidentyfikować ciał.
W obu przypadkach zamordowanych pogrzebano w odległości kilkudziesięciu metrów od istniejących dróg, tak aby schować groby w leśnej gęstwinie. Dziś, po ponad siedemdziesięciu latach od tamtych wydarzeń, ślady po zbrodni zostały niemal całkowicie ukryte przez nowe pokolenia drzew i krzewów. Ziemia zabliźniła ślady po zapomnianych grobach przez co ich znalezienie na dużym obszarze Puszczy Augustowskiej jest niezwykle trudne.
- Obława Augustowska to największa powojenna zbrodnia na Polakach dokonana przez Sowietów. W lipcu 1945 roku, a więc już po zakończeniu II wojny światowej, na terenie Suwalszczyzny jednostki Armii Czerwonej oraz Wojsk Wewnętrznych NKWD przy współpracy funkcjonariuszy polskiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego, Milicji Obywatelskiej i miejscowych konfidentów przeprowadziły zakrojoną na wielką skalę obławę w celu wyeliminowania zbrojnego podziemia niepodległościowego. Aresztowano ponad 7 tys. osób, z których ponad 5 tys. po pierwszych przesłuchaniach zwolniono. 592 osoby związane z polskim podziemiem akowskim wywieziono w nieznanym kierunku i zamordowano.
Celem obławy było rozbicie oddziałów i struktur polskiego podziemia niepodległościowego, działających na pograniczu polsko-litewsko-białoruskim – w Puszczy Augustowskiej i na terenach do niej przyległych. Sowieci, wspierani przez polski komunistyczny aparat bezpieczeństwa, przeprowadzili wiele lokalnych operacji, podczas których zatrzymywano zarówno ludzi podejrzanych o kontakty z partyzantką antykomunistyczną, jak i osoby zupełnie przypadkowe, przebywające jedynie poza swoim miejscem zamieszkania.
Brak żyjących jeszcze świadków tamtych tragicznych wydarzeń lub utrwalony strach przed ich ujawnieniem, a także brak pomocy ze strony rosyjskiej nie pozwoliły dotychczas rozwiązać tajemnicy powojennej zbrodni.
Dzięki wysiłkom rodzin ofiar oraz historyków reprezentujących różne środowiska naukowe wiele już wiemy o mocodawcach i sprawcach mordu, a także o samym mechanizmie prowadzonej eksterminacji. Ciągle jednak bez odpowiedzi pozostaje wiele pytań, w tym najważniejsze – gdzie są groby ofiar?
Nadleśnictwo Pomorze prowadzi ciągłą współpracę z IPN, polegającą na zbieraniu informacji o możliwych lokalizacjach starych mogił leżących na terenie leśnym oraz typowaniem potencjalnych dróg leśnych, którymi mogły być wywożone transporty więźniów.
W ubiegłym roku Sejm poparł ustanowienie 12 lipca Dniem Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej. Uchwałę przyjęto „W hołdzie Ofiarom Obławy Augustowskiej z lipca 1945 roku – bohaterom antykomunistycznego podziemia niepodległościowego, którzy nie pogodzili się z nową sowiecką okupacją, zamordowanym z rozkazu Stalina na terenie północno-wschodniej Polski w czasie pokoju po kapitulacji hitlerowskich Niemiec ustanawia się 12 lipca Dniem Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej z lipca 1945 roku"
Ponadto, co roku w Gibach, na wzgórzu będącym symbolicznym pomnikiem ofiar, odbywają się obchody upamiętniające rocznicę Obławy Augustowskiej. W intencji pomordowanych odprawiana jest Msza Święta oraz symboliczne złożenie kwiatów i oddanie hołdu ofiarom. fot. M. Jarosz
Oddziałowe Biuro Edukacji Publicznej w Białymstoku stworzyło stronę internetową www.oblawaaugustowska.pl, na której można znaleźć wyniki dotychczasowych badań naukowych nad przebiegiem Obławy, listy ofiar, ich zdjęcia, filmy, mapy, a także informacje o stanie śledztwa prowadzonego przez prokuratorów Instytutu Pamięci Narodowej. Portal będzie stale aktualizowany.
Polecane
