Asset Publisher
Lasy regionu
Puszcza Borecka, fot. A. Danielewicz
Parada Puszcz: Puszcza Romincka - pomnik, fot. Roman Rogoziński
Parada Puszcz: Puszcza Knyszyńska, fot. Anna Dębowska
Parada Puszcz: Puszcza Białowieska, Bocian czarny, fot. Piotr Wawrzyniak
Parada Puszcz: Puszcza Kurpiowska, fot. Roman Rogoziński
Parada Puszcz: Puszcza Piska, fot. Piotr Wawrzyniak
Parada Puszcz: Puszcza Borecka, fot. Maciej Kupczyński
Parada Puszcz: Puszcza Białowieska - dąb, fot. Anna Dębowska
Parada Puszcz: Puszcza Augustowska, Pogranicze Lasu i jeziora, fot. Roman Rogoziński
Cechą charakterystyczną lasów w naszym regionie jest występowanie dużych, zwartych kompleksów leśnych - puszcz.
Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Białymstoku administruje lasami na powierzchni 624,5 tysięcy hektarów, w tym 582,6 tysięcy hektarów samych lasów. Cechą charakterystyczną lasów w tym rejonie jest występowanie dużych, zwartych kompleksów leśnych - puszcz:
- Puszczy Augustowskiej (110 tys. ha)
- Puszczy Boreckiej (23 tys. ha)
- Puszczy Knyszyńskiej (105 tys. ha)
- Puszczy Kurpiowskiej (34 tys. ha)
- Puszczy Piskiej (70 tys. ha w granicach RDLP Białystok)
- Puszczy Rominckiej (13 tys. ha).
- Puszczy Białowieskiej (62 tys.ha)
Według regionalizacji przyrodniczo-leśnej, opracowanej przez Mroczkiewicza i Tramplera tereny RDLP w Białymstoku lokują się w: II Krainie Mazursko – Podlaskiej oraz IV Krainie Mazowiecko – Podlaskiej.
Są to tereny położone w zasięgu zlodowacenia bałtyckiego, z krajobrazami o charakterze pagórkowatym, sandrowym lub równinno – morenowym. Klimat Krainy II jest surowy i najchłodniejszy (za wyjątkiem gór) w Polsce.
Szczególnie chłodne są tereny północno-wschodnie, gdzie w okolicy Wiżajn znajduje się polski biegun zimna.
O surowości klimatu Krainy Mazursko – Podlaskiej świadczy również najkrótszy w Polsce termiczny okres wegetacyjny roślin, który wynosi od 190 do 210 dni. Najliczniej występują tu bory sosnowe, spotykane na ubogich i średnio żyznych siedliskach świeżych, wilgotnych i bagiennych. Sosna zwyczajna jest podstawowym gatunkiem lasotwórczym, posiada tu optymalne warunki rozwojowe i wykształca bardzo wartościowe ekotypy znane szeroko jako sosna mazurska i sosna supraska. Kolejnym gatunkiem o zasadniczym znaczeniu w Krainie II jest świerk pospolity, występujący jako gatunek panujący w niektórych drzewostanach, tworzący zespoły niżowych świerczyn borealnych. W Puszczy Białowieskiej osiąga on wysokość do 51 m.
Siedliska żyzne, związane z podłożem gliniastym i gliniasto-piaszczystym reprezentowane są przez tzw. grądy, czyli lasy liściaste, gdzie gatunkiem dominującym jest dąb szypułkowy (rzadziej bezszypułkowy), który w zmieszaniu ze świerkiem, grabem, brzozą i niekiedy lipą, preferuje siedliska zarówno świeże jak i wilgotne. Na siedliskach o wilgotnym lub bagiennym charakterze, czyli w zagłębieniach terenowych oraz sąsiedztwie rzek, strumieni, jezior, występują zbiorowiska roślinne znane jako olsy lub łęgi olszowe oraz łęgi jesionowo-olszowe. Istotną rolę odgrywa tutaj olsza czarna, która tworzy drzewostany lite lub z domieszką jesionu.
Duże znaczenie przyrodnicze i gospodarcze ma brzoza pojawiająca się na wszystkich siedliskach. Pozostałe gatunki drzewiaste, takie jak jesion, grab, klon, lipa, modrzew, występują w leśnych zespołach roślinnych z reguły w formie domieszek.
Południowa i południowo-zachodnia część zasięgu Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Białymstoku położona jest w IV Mazowiecko – Podlaskiej Krainie przyrodniczo-leśnej. Leży ona w obszarze zlodowacenia środkowo-polskiego i dominują tu krajobrazy o dość silnie rozmytych formach o charakterze równinnym. Kraina ta jest cieplejsza od Krainy Mazursko – Podlaskiej, a także nieco suchsza, z mniejszą ilością opadów atmosferycznych. Najliczniej występują również i tutaj bory sosnowe, wyraźnie związane z ubogimi, piaszczystymi, często wydmowymi siedliskami świeżymi i wilgotnymi. Część IV Krainy, leżąca w granicach białostockiej dyrekcji Lasów Państwowych , charakteryzuje się mniejszą lesistością oraz stosunkowo niską zasobnością drzewostanów. Znaczną część tych drzewostanów stanowią zbiorowiska roślinne pochodzące ze sztucznych zalesień gruntów porolnych.
Asset Publisher
Asset Publisher
Hodowla lasu
Hodowla lasu
Zgodnie z przyjętymi uwarunkowaniami prawnymi, celem gospodarstwa leśnego jest kształtowanie lasu wielofunkcyjnego, trwałego, ekologicznie zrównoważonego, a zatem zbudowanego zgodnie z prawami rządzącymi ekosystemami leśnymi. W hodowli i urządzaniu lasu przyjmuje się, że celem długookresowym jest model drzewostanu dojrzałego.
Zgodnie z przyjętymi uwarunkowaniami prawnymi, celem gospodarstwa leśnego jest kształtowanie lasu wielofunkcyjnego, trwałego, ekologicznie zrównoważonego, a zatem zbudowanego zgodnie z prawami rządzącymi ekosystemami leśnymi. W hodowli
i urządzaniu lasu przyjmuje się, że celem długookresowym jest model drzewostanu dojrzałego. W celu opracowania prawidłowych zaleceń odnośnie działań gospodarczych niezbędne jest dokładne rozpoznanie warunków siedliskowych, dobra inwentaryzacja drzewostanu i możliwie dokładna wiedza o historii drzewostanu, tj. o zabiegach wykonywanych w okresach poprzednich i ich efektach. Zabiegi określane w trakcie inwentaryzacji drzewostanu mają charakter ogólny i dotyczą rodzaju zabiegu i jego pilności. Całokształt szczegółowego planowania hodowlanego oraz możliwość wprowadzania zmian do ustalonego celu finalnego i celów okresowych (pośrednich) należy do personelu nadleśnictwa, znającego lepiej obiekt planowania i mającego możliwość stałej kontroli efektów podejmowanych działań. Podstawowym dokumentem określającym sposoby
i metody prowadzenia prac z zakresu hodowli lasu są Zasady Hodowli Lasu wprowadzone
w życie Zarządzeniem Nr 53 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 21 listopada 2011 roku.
Podstawą do planowania czynności hodowlanych w całym cyklu produkcyjnym jest typ drzewostanu, który ukierunkowuje proces produkcji leśnej. Hodowlany cel produkcji leśnej jest realizowany poprzez właściwe postępowanie w poszczególnych fazach wzrostu i rozwoju drzewostanów.
Aby spełnić w/w zadanie Nadleśnictwo Pomorze dąży do:
|
- |
wyhodowania młodników o właściwym składzie gatunkowym, |
|
- |
doprowadzenia do właściwego składu drzewostanów poprzez odpowiednio wykonywane zabiegi pielęgnacyjno-selekcyjne, |
|
- |
maksymalnego uwzględniania lokalnych warunków siedliska, |
|
- |
właściwego zagospodarowania w lasach ochronnych i zapewnienia wypełnianych przez nie funkcji, dla których zostały wydzielone, |
|
- |
wzbogacania składu gatunkowego drzewostanów i stosowania różnych form zmieszania w zależności od istniejących mikrosiedlisk, |
|
- |
maksymalnego wykorzystania odnowień naturalnych, |
|
- |
biologicznej zabudowy obrzeży lasu i dróg oraz linii podziału powierzchniowego, |
|
- |
rozszerzania zakresu pielęgnacji siedlisk i wzbogacania biocenoz leśnych, |
|
- |
zakładania wzdłuż dróg i szlaków komunikacyjnych pasów obsadzonych gatunkami liściastymi mając na uwadze ochronę przeciwpożarową oraz aspekty krajobrazowe, |
|
- |
stosowania odpowiednich środków i metod zabezpieczania upraw przed zwierzyną, |
|
- |
nie zalesiać łąk, poletek łowieckich, składnic przykolejowych i innych nieleśnych otwartych powierzchni. |
NASIENNICTWO I SELEKCJA
Wyłączone drzewostany nasienne
Na terenie nadleśnictwa wyznaczono 8 wyłączonych drzewostanów nasiennych (dwadzieścia sześć wydzieleń) o łącznej powierzchni 305,86 ha. Są to drzewostany z panującą sosną V-IX klasy wieku oraz jeden drzewostan z panującym świerkiem VI klasy wieku.
Gospodarcze drzewostany nasienne
Gospodarcze drzewostany nasienne to korzystnie wyróżniające się swoją jakością hodowlaną i użytkowane rębnie w latach dobrego lub przynajmniej średniego urodzaju nasion. Od drzewostanu tej kategorii wymaga się, aby były rodzime (nie dotyczy gatunków obcych), w wieku rębnym lub bliskorębnym, a tworzące je drzewa wykazywały pełną zdrowotność, dobrą jakość i dużą produkcyjność w porównaniu z innymi drzewostanami tego samego gatunku i wieku, rosnących na takim samym siedlisku. Gospodarcze drzewostany nasienne zajmują powierzchnię 903,93 ha.
Wykonywanie cięć sanitarno-selekcyjnych w wyłączonych i gospodarczych drzewostanach nasiennych jest zgodne z założeniami Programu ochrony leśnych zasobów genowych i hodowli drzew leśnych w Polsce na lata 2011-2035.
Uprawy pochodne i bloki upraw pochodnych
Uprawy pochodne i bloki upraw pochodnych, w których materiał sadzeniowy pochodzi z nasion zebranych w wyłączonych drzewostanach nasiennych, będą stanowić
w przyszłości udokumentowaną bazę nasienną, pokrywającą zapotrzebowanie gospodarstwa leśnego na nasiona o wysokiej wartości hodowlanej. Uprawy zakładane są w ten sposób, aby tworzyły jak największe zwarte bloki, w których zapylanie i krzyżowanie odbywać się będzie przede wszystkim między potomstwem pochodzącym z wyłączonych drzewostanów nasiennych. Termin „bloki upraw pochodnych" przyjęto dla powierzchni powyżej 15 ha.
Na terenie Nadleśnictwa Pomorze uprawy pochodne zajmują powierzchnię 102,66 ha, z czego 96,93 ha znajduje się w granicach bloków upraw pochodnych. Realizowanych jest
9 bloków upraw pochodnych o łącznej powierzchni 203,36 ha. Poza blokami znajduje się 5,73 ha upraw pochodnych. Gatunkiem panującym w uprawach jest sosna i świerk.
Drzewa mateczne (dawniej doborowe)
Drzewa mateczne gatunków rodzimych powinno wybierać się tylko w wyłączonych drzewostanach nasiennych i gospodarczych drzewostanach nasiennych. W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się wybór drzew matecznych w innych niż nasienne obiektach (rezerwaty, drzewostany innych gatunków z udziałem gatunku wybieranego). Przy wyborze drzew analizuje się przede wszystkim ich cechy jakościowe, te bowiem są w znacznie większym stopniu uwarunkowane genetycznie niż cechy ilościowe - przyrostowe.
W Nadleśnictwie Pomorze zarejestrowano w Krajowym Rejestrze Leśnego Materiału Podstawowego 50 drzew matecznych.
SZKÓŁKARSTWO
Nadleśnictwo Pomorze posiada szkółkę gospodarczą o powierzchni 3,97 ha. Powierzchnia ta jest w pełni wystarczająca do zabezpieczenia lokalnych potrzeb na materiał sadzeniowy do prac odnowieniowych i zalesieniowych.
Przeciętnie rocznie produkuje się w tutejszej szkółce około 1125 tysięcy sztuk sadzonek.
Produkuje się sadzonki około 20 gatunków drzew i krzewów leśnych (m.in.: sosna, świerk, modrzew, dąb, brzoza, olsza czarna, grab, klon, jawor, lipa, buk, jarzębina, dzika jabłoń, trzmielina, szakłak itp.) o symbolach produkcyjnych: 1/0, 2/0, 1/1, 2/1, 1/ 2, 2/2, 1,5/1,5.
Produkcja szkółkarska Nadleśnictwa Pomorze zabezpiecza materiał sadzeniowy na odnowienia i zalesienia w lasach państwowych oraz potrzeby prywatnych właścicieli.